Masonluk ile ilgili bu yazımızda operatif masonluğun ve skoç ritinin dereceleri ile ilgili bilgi aktarmaya çalışacağız. Masonluk dereceleri temel olarak, operatif masonluk söz konusu olduğunda, 3 tanedir; çıraklık, kalfalık ve üstatlık.
Kişi üstat mertebesine yükselmiş ve en az 2 sene bu mertebesinde çalışmalara devam ettiyse, masonik yolları takip edebilir ve felsefi derecelendirme sisteminde yani ritlere geçiş yapabilir. Farklı rit sistemleri uygulanmasına rağmen en çok kabul gören rit; Skoç riti olarak bilinmektedir.
En yaygın kullanılan ve Türkiye’de de tercih edilen bu rit sistemi, 4. Dereceden başlar ve 33. Dereceye kadar devam eder. Farklı kaynaklardan alınan bilgilerde; açıklanmayan ve masonlar tarafından kabul edilmeyen, 34. Derece olduğu da yazmaktadır. Bu derece, masonların doğrudan kabul ettikleri bir derece değildir, bu sebeple şuan için masonların açıkladıkları ve kabul ettikleri dereceler üzerinde duracağız.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, daha sonraki yazılarımızda masonluk ile ilgili iddia edilenler ve mistik yönler üzerinde de durarak sizlere daha geniş bir perspektif sunmaya çalışacağız.
Operatif Masonluk Nedir?
Geometri ilkelerine dayanan; insanların ve toplumun fiziki ve maddi ihtiyaçlarını karşılayarak rahat yaşamalarını amaçlayan bir öğreti olarak düşünülen Operatif masonluğun kökeni Hz. Süleyman Tapınağı’na kadar uzanmaktadır. Mason kelime anlamı olarak duvarcı, taşçı gibi yapı zanaatkarlığını ifade etmektedir.
Operatif Masonluğun kökeninin bu zanaatkarların bir araya gelmesiyle oluşan loncalar olduğu bilinmektedir. İlk kurulan mason loncalarının amacı mesleki sırları barındırmak ve mesleki menfaatleri arttırmaktı.
Operatif masonluk denilince akla ilk gelen isim şüphesiz Süleyman Tapınağı’nın baş mimarı Hiram Abif’tir. Hiram Abif, masonluk içinde en önemli isim olarak gösterilir. Operatif masonluk derecelerinin en üstünde üstatlık vardır ve üstat olan kişinin Hiram Abif’in sırlarına sahip olacağına inanılır.
Hiram Abif kamil insan olarak kabul edilir; masonların nihai amacı onun gibi kamil bir insan olabilmek ve bu serüvende onun geçtiği sınavları başarılı bir şekilde verebilmektir.
OPERATİF MASONLUĞUN DERECELERİ; ÇIRAKLIK, KALFALIK VE ÜSTATLIK
- Derece; Çıraklık; Nasıl ki zanaatına yeni başlayan bir kişinin mesleki bilgisi sınırlıysa, mason kardeşliğine yeni giren bir kişinin de bilgisinin sınırlı olduğu düşünülür. Bu sebeple tekris töreninden sonra kişi çırak olarak kardeşliğe girer. Operatif masonluğun 1.derecesi Çıraklıktır.
Çıraklık evresi kişinin önceki hayatını geride bıraktığı, masonik öğretilerle eğitildiği yeniden doğuş olarak kabul edilir. İkinci aşamaya geçilmeden önce en az bir sene kişinin çırak olarak kalması ve derece atlama ritüelinde sorulan sorulara doğru yanıt vermesi gerekir.
Bu evrede ham taşın yontulması amaçlanır, filozofik açıdan kişinin kendini sabırla ve kardeşliğe sadık kalarak keşfetmesi olarak yorumlanmıştır.
- Derece; Kalfalık; Kişi çıraklıktan yükselmiş ve kalfalık mertebesine ulaşmıştır. Kalfalık mertebesinde kişi mevkiinin ve gücün toplum hayatındaki yerini öğrenir. İnsanları sevmenin önemi ve sahip olunan gücün kötüye kullanılmaması gerektiği masonluğun bu derecesinde açıklanmaktadır.
Kalfalık mertebesindeki kardeşlik üyeleri; mevki hırsının kalbi katılaştırdığını, insanı iki yüzlü hale getirdiğini, yüksek mevkilere erişmenin kolay olduğunu ama asıl önemli olanın kişinin o mevkiiyi suiistimal etmeyip, mevkiiye layık olması gerektiğini anlamalıdır.
Bu mevkiiye geçişte masonların yemin etmeleri gerekir. Kalfalık sırlarını taşıyacaklarına, kardeşlerine ve tüm insanlığa saygılı olacaklarına, kötülüklere karşı savaşacaklarına; evrenin geometrik düzenini kuran Yüce varlık yani Evrenin Ulu Mimarı huzurunda yemin ederler.
- Derece; Üstatlık; Operatif masonluğun en yüksek derecesi üstatlık mertebesidir. Bu mertebedeki kişilerin kalfalık evresini başarıyla bitirmiş olmaları gerekmektedir. Kalfa olan masonun üstat olabilmesi için yükseliş törenine katılması gerçekleştirilmesi gereken ritüeldir.
Üstat olacak kişinin sembollerle düşünmeye başlaması, kalbini kötülüklerden arındırması ve ilahi amaçta yavaş yavaş emek vererek ilerlemeyi öğrenmesi gerekmektedir. Üstatlık mertebesine ulaşan kişi Hiram Abif’in sırlarına nail olur ve sembolik olarak Hiram Abif olarak düşünülür. Üstat olan mason çırak ve kalfaların eğitimiyle ilgilenmeli ve onlara yol gösterici olmalıdır. Üstatların kullandıkları aletler kalem, pergel ve maladır.
Bu aletlerin sembolik anlamları şu şekilde belirtilmiştir. Kalem, toplumun ahenkli düzenini sağlamak için çalışmak anlamına gelir. İnsanlarla olan ilişkilerde adil davranılması ve hırslardan arınmayı pergel temsil eder, mala ile insanların kardeşlik içinde birleştirilmesi olarak sembolleştirilir.
SKOÇ RİTİ NEDİR?
Masonluğun felsefi dereceleri olarak bilinmektedir. Skoç ritine katılabilmek için operatif masonlukta üstat derecesine yükselmek gerekmektedir. Skoç ritinin oluşturulma amacı masonların öğrenmeye, okumaya ve tüm insanlığın yararı için çalışmaya devam etmelerini sağlamaktır. İdaresi operatif masonluktan farklı olarak büyük locada değil, yüksek şurada gerçekleştirilir.
Skoç ritine katılmak isteyen kişilerin hür masonların arasında üstat olarak kabul edilmesi, kendini geliştirmeye açık olması, öz benliğini bulmuş olması ve ahlaklı olması gerekir. Tanrı inancı olmayan; ateist kişiler tıpkı operatif masonlukta olduğu gibi Skoç ritine katılamazlar.
Bu şartları sağlayan hür masonlar dinleri, dilleri, ırkları ne olursa olsun, kabul edilirler. Skoç riti çalışmalarını atölye ve divan denilen birimlerde yürütülür. Atölye ve divanların merkezi yönetim birimi ise Yüksek Şura’dır.
SKOÇ RİTİ DERECELERİ
4-14. dereceler Olgunlaşma Locası
- Derece; Ketum Üstat; 4. Derecede vurgulanan görev bilinci, sadakat, dürüstlük, bozulmamışlık ve güvenilir ilişkiler için gizliliğinin önemidir.
- Derece; Kamil Üstat; 5. Derecede masonlar kötü duygulardan ve bencillikten sıyrılırlar, bozulmaya yol açan hırs duygusundan arınırlar; ailelerine, ülkelerine ve yüce varlığa karşı görevlerini yaparlar. Derecenin amacı dürüstlüğün, çalışkanlığın ve kardeşliğin bireyin özgürlüğüne anlam kattığının öğretilmesidir.
- Derece; Sır Katibi; bu derece masonlara teslim olmayı ve ahlaklı olma yönünde hevesli olmayı öğretir. Merak duygusunun iyi bir amaca hizmet ettiğinde gerekli olduğunu ve insanların bütünü için yararlı olduğu vurgulanır.
- Derece; Nazır ve Hakim; Bu derecede kişinin adil yargılamayı öğrenmesi amaçlanır. Kişi hüküm verirken adil davranmalı, tarafsız ve merhametli olmalıdır.
- Derece; Bina Amiri; Bu derece mükemmel ahlaka erişilmesini amaçlar. Mükemmel ahlaka erişebilmek için tüm görevlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Kişi liderlik etmek istiyorsa ahlaklı, erdemli ve cömert olmalıdır.
- Derece; Seçilmiş Dokuzlar; bu derece asırlardır Tanrı’yı farklı yollarla arayan kişilerin anıldığı bir derecedir. Evrensel ibadetin kardeşliğe hizmet etmek olduğu öğretilmektedir.
- Derece; Seçilmiş Onbeşler; Tanrının emirlerini ve buyruklarını ihlal eden kişiler cezasız kalmayacağı hatta yaptıklarını inkar edenlerin, bahanesi olanların ve pişmanlık duymayanların cezalarının arttırılacağı bu derecede öğrenilmesi gereken konudur.
- Derece; Seçilmiş Onikiler; Derecenin kelimeleri; berith (anlaşma), neder (kendini adama) ve schelemoth (teşekkür etmek) olarak bilinir. Derece doğru bir yargılama sonucunda suçluları tespit edenlerin ödüllendirilmesini ve devlet yönetiminde gerekli reformların yapılmasını öğretir.
- Derece; Büyük Mimar Üstat; Bu derece masona daha önceki derecelerde öğrendiği bilgilere derinlik kazandırır. Mükemmelleşme adına deneyimlerin arttırılması sağlanır. Bu seviyeden sonra mason yönetilmekten kurtulmuş, yönetenler sınıfına girmeye layık olmuştur.
- Derece; Süleyman Royal Arch’ı; Bu derece tehlikeler ve karşılaşılan zorluklar ne kadar büyük olursa olsun, mükemmele ulaşmak isteyen kişiyi yolundan caydıramayacağını öğretir. 13. Derecedeki bir mason Yüce varlığa inanmalı, edindiği bilgiler ile gerçeği kendi vicdanında aramalıdır.
- Derece; Tam ve Ali Mason; Skoç ritinde bu derece Eski Dönem Zanaat Masonluğun zirvesi olarak kabul edilir. Bu derecede masonlar kendi içlerine bakmayı öğrenirler. Kişinin kendine ve yüce güce dürüst olması beklenir. 14. Derece masonların aklı ve vicdanı birlikte değerlendirerek ilahi bilgiye eriştikleri düşünülür.
15-18. Dereceler Hakim Şapitr
Bu dereceler oldukça karmaşıktır. Genel olarak amaçlanan; masonun dini, felsefi, etik ve tarihi bilgisini derinleştirmektir. Bu derecelerde kişinin uzmanlaşması ve ilerlemesi zorludur.
- Derece; Doğu ve Kılıç Şövalyesi; Bu derecede zorluklarla karşılaşıldığında masonların değerlerine ve yükümlülüklerine sadık olmaları beklenir.
- Derece; Kudüs Prensi; sabrın kahramanlığı ve fedakarlığın asaleti bu derecede masonların öğrenmesi ve uygulaması gereken değerlerdir. Kardeşliğin, sadakatin, mütevaziliğin ve merhametin önemi vurgulanır.
- Derece; Doğu ve Batı Şövalyesi; bu derecede öğretilen kişinin sadakatinin Tanrıya olmasının gerektiği ve tanrının üstünlüğünü tanımayan devletlerin yıkılmaya mahkum olduğudur.
- Derece; Rose Croix Şövalyesi; Bu derece hayatın ve hayata dair zorlukların Tanrı’dan geldiğini öğretir. Gül şafağı temsil eder, haç ise çoğu antik kültürde kutsal kabul edilen bir semboldür. 18. Derece başkalarının yanlışlarına ve hatalarına karşı tolerans gösterilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
19-30. Dereceler Areopaj
Yunanca’da “arius pagus” yani antik Yunan’da Atina’da bulunan yüksek yargı kurulunun adıdır. Aeropaj dereceleri şövalye nişanı adlarıdır ve felsefi anlamları vardır. Bu derecelerin yer aldığı bölüm “Kadosh Konseyi” olarak da adlandırılır, “Kadosh” kelimesi kutsal anlamına gelmektedir.
- Derece; Büyük Pontif, Ali İskoçyalı ; Bu derecenin öğretmek istediği geçmiş, geçmişin günü ve geleceği nasıl etkilediğidir. Dünyayı geliştirmek için sürekli üretmek ve mücadele etmek gerektiği bu seviye ritte vurgulanmaktadır.
- Derece; Sembolik Localar Büyük Üstadı; Bu seviyede; özgürlük, kardeşlik ve eşitlik ilkeleri vurgulanır. Bu değerlerin ahlaki, dini ve felsefik olarak algılanması amaçlanır. Bu derecedeki masonlar tanrıyı, doğa güçlerini, iyiyi ve kötüyü anlarlar.
- Derece; Prusya Şövalyesi; Bu derece kibrin, aşağılamanın ve korkaklığın masonların özelliği olamayacağını, masonların gerçek erdemlerinin nezaket, alçakgönüllülük ve tevazu olduğunu öğretir.
- Derece; Lübnan Prensi; Bu derece; bir işin yapılmaya değerse, iyi yapılmaya değer olduğunu vurgulamaktadır. Yapılan her işte iyi olması için mücadele verilirse, masonlar karakterlerini geliştirip daha iyi vatandaş olabilirler.
- Derece; Tabernakl Reisi; Bu derecede; tanrıya, aileye, ülkeye ve kendine olan görevlerini unutan bir kişinin ahlaki ve ruhsal açıdan bozulma tehlikesi yaşayacağı öğretilir.
- Derece; Tabernakl Prensi; Bu seviyedeki bir masonun merhametini, inancını ve adaletini ispatlaması beklenir. Tabernakl prensi olacak masonun ödüllendirilmesi ve kardeşlik aracılığıyla insanlığa hizmet edebilmesi için erdemliliğini ispat etmesi gerekir.
- Derece; Tunç Yılan Şövalyesi; Bu derece saf, ilahi ve sonsuz ruhu ele alır. Bu seviyedeki masonun inancını, hayatı, tanrıyı içinde araması gerekir. “Tanrı inancı insanın içindedir” vurgusu yapılır.
- Derece; Skoçyalı Triniter, Merhamet Prensi; Bu seviyede tanrının sonsuz lütfuna erişmek amaçlanır. Merhametli olmak için masonların çaba harcaması gerekir.
- Derece; Tapınak Amiri Şövalyesi; Bu derece masonlara bencilliği hor görmeyi, şövalyelere yakışır şekilde hayırsever, dürüst ve onurlu olmak öğretilir. Bu seviyedeki bir mason her zaman fakirlere ve yardıma muhtaç kimselere destek olmalıdır.
- Derece; Güneş Şövalyesi; Bu derecede ilahi aşkın kendisini; ruhun doğruluğu, asilliği ve adaletinde gösterdiği öğretilir.
- Derece; St. Andrew Şövalyesi; Bu derecenin değerleri; Tanrı aşkı, üstlere sadakat, verilen sözlere uymak ve adil olmayan yargılamalara direnmektir. Bu derecede Masonluğun eşitlik ve tolerans ile ilgili öğretileri ön plana çıkar.
- Derece; Kadosh Şovalyesi; Bu derecede verilen ders kişinin kendisine dürüst olması, doğru olduğunu düşündüğü şeyler için mücadele etmesi gerektiğidir. Bu derecedeki bir mason tanrıya, ülkesine ve kendisine inanmalıdır. Karakterde, masonik değerlere göre mükemmeliyet aranır.
31-32. Dereceler Kardinaller Kurulu
Bu dereceler önceki bölüm ve derecelerin hepsinden çok daha farklıdır. Bu dereceler manevi ve maddi dünya arasındaki ideal dengeyi kurmayı amaçlar.
- Derece ; Büyük Amir Müfettiş; Bu derecede masonun kendini sınaması beklenir. Bugün yapılan hatalar yarın tekrarlanmamalıdır. Kişinin yaptığı hataları fark etmesi ve gelecekte bunlardan sakınması gerekir. Başkalarını yargılamadan önce kişi kendisine bakmalıdır.
- Derece; Ulvi sır Ali Prensi; Bu derecenin verdiği derslerin temelinde gerçek kardeşliğin karşılıklı saygı, hoşgörü ve yardımseverlik gerektirdiğidir. Bu seviyedeki masonların ahlaklı, erdemli ve sevgi dolu olmaları beklenmektedir. 32. Dereceden bir mason nefsine hakim olabilir ve kişisel çıkarlarını kardeşliğin ve tüm insanlığın menfaatlerinin önünde tutmaz. Göreve her zaman hazır olmalıdır ve görevin fedakarlık gerektirdiğinin bilincindedir.
YÜKSEK ŞURA 33.DERECE; Büyük Hakim Umumi Müfettiş
- Derecede olan masonlar, 32.derecede olan ve Masonluğa başarılı bir şekilde hizmet eden, masonluk felsefesini içselleştirmiş ve kardeşlik değerlerini günlük hayatında da tam anlamıyla yansıtan kişiler arasından seçilmektedir. Bu seviyeye geçmek için masonlar başvuru yapamazlar, verdikleri hizmete göre kurul tarafından aday gösterilirler. Bu seviyede hizmet vermek için seçilen masonun 33 yaşından büyük olması gerekmektedir. Adayların seçilme aşamasında kimlerin, kime oy verdiği açıklanmamaktadır.
Masonluk, masonlar ve masonluğun dereceleri ile ilgili Masonların açıkladıkları bilgiler doğrultusunda bilgi aktarmaya çalıştık. Şuan Skoç riti kapsamında masonların en fazla 33. Dereceye kadar yükselebilecekleri bilinmektedir. Ancak bu derecelerden farklı olarak 34. Derecenin de olduğu söylenmektedir.
34. Derecede daha çok masonların mistik olayların içine girdiği ve kara büyü seanslarının yapıldığı söylenmektedir. Bu sebeple bu derece ile ilgili bilgiyi, masonluğun mason olmayanların gözünden anlatıldığı ilerleyen yazılarımızda ele alacağız.
Şuana kadar olan yazılarımızda da vurgulandığı üzere; masonluk kişinin daha iyiye ve daha doğruya ulaşma serüvenidir. Masonluğun açıklanan temel öğretilerine bakıldığında masonluğun sanıldığı gibi dini bir tarikat olmadığı görülmektedir.
Herhangi bir dinin propagandası yapılmadığı gibi, inançsızlık olarak addedilebilecek bir öğretisi de bulunmamaktadır.
[rwp-review id=”0″]