DNA Testi Nedir? Nasıl Yapılır?Kullanım Alanları Nelerdir?

DNA Testi Nedir

Tüm canlıların DNA’sı (deoksiribo nükleik asit )vardır. DNA her hücre içinde bulunan ve her canlının organizmasına ait genetik bilgiler taşıyan yapıdır.                                                                                        

İnsan DNA'sı 46 kromozomdan oluşur ve yarısını anneden yarısını babadan alır. Aslında insan DNA'sının %99,9’u birbirine benzer ve sadece %0,1’lik kısmı insanların kimliklerinin belirlenmesini sağlar buna da moleküler biyoloji alanında Değişken Sayılı Bitişik Tekrar ifadesiyle belirtilir.

DNA Testi Kullanım Alanları

Babalık Testi

DNA testi 1985 yıllarında kullanılmaya başlanmıştır ve pek çok alanda insanları aydınlatmıştır. Örneğin; babalık testinde kullanılır. Babalık testi yapılırken babadan ve çocuktan referans örnek alınır. Bu testin emin oluna bilinmesi için, bu tabi ki kan testi için geçerli, 15 ayrı gen bölgesinden örnekler alınır. Karşılaştırılır ve test edilen bu bölgelerdeki genler aynı ise %99,9 çocuğun babası çıkar veya karşılaştırılan bu bölgeler aynı değilse %0 çıkar ve bu da babası değildir demektir.

Babalık testinde anneden kan alınması gerekli değildir ama alınırsa çocuğun hastanede karışma olasılığı (düşük bir ihtimalde olsa) ortadan kalkar. Aynı zamanda DNA testi  -babalık testi-  saç telinden, ağız mukozasından (bu en iyi yöntemdir özellikle mahkemelik durumlarda diş fırçası, bebekse emzik gibi eşyalar referans olarak kullanılabilir) ve kandan da yapılır.

Şunu da belirtmek lazım çok düşük bir ihtimalde olsa bir yumurta iki erkek spermiyle döllenebilir ve bir çocuğun iki biyolojik babası olabilir buna tıp alanında heteropaternal süperfekandasyon denir. Bu yüzde bir ihtimal de olsa olasılıktır ve dünyada nadir de olsa örnekleri görülmektedir. 2010 yılında Türiye’de en son, 2015 yılında da ABD‘de görülmüştür.

Suçluların Yakalaması

Babalık testi yapılırken, hukuki durumlar haricinde babanın rızası, annenin rızası ve çocuk yetişkin ise onun rızasını almak gerekir. İster rızasıyla olsun ister mahkeme kararıyla olsun her iki durumda da ciddi psikolojik sorunlar doğurabilecek olaylardır. Çünkü araştırılan her dört çocuktan biri biyolojik babasının test edilen kişiyle aynı kişi olmadığı anlaşılmıştır.

DNA testi babalık testi olarak duyulsa da birçok alanda da DNA testi yapılır. Örneğin polisiye olaylarda DNA testi ön plana çıkmaktadır. Bir kimsenin öldürülmesinde kimin öldürdüğü DNA örnekleriyle ortaya çıkar veya ölen kişi tanınmayacak durumdaysa DNA'sından kim olduğu bulunur. Tecavüz olaylarında ve daha birçok vakalarda DNA testi kullanılır ve olaylar kimsenin aklında soru işareti kalmayacak şekilde aydınlanır.

DNA Testi Kullanılan Yöntemler

DNA üzerinde 1869 yılından bu yana çalışılmış ve her aşamasında biraz daha gelişmiştir. 1985 yılında ilk DNA testi kullanılmıştır. DNA testi için kullanılan yöntemler gitgide gelişmektedir.

• İlk kullanılan yöntem RFLP (Sınırlayıcı Enzim Parça Uzunluk Çeşitliliği)’dir.
• Ardından PCR (Polimeraz Zincir Tepkimesi) gelir daha sonra STR analizi(Kısa Bitişik Tekrarları) kullanılmıştır.
• Sürekli gelişen DNA testlerine daha sonra AmpFLP analizi (Çoğaltılmış Parça Uzunluğu Polimorfizmi) 1990‘lı yılların başında eklenmiştir.
• Bu yöntem Y kromozom analizi ile biraz daha gelişmiştir.
• Mitokondri analizi (Mitokondriyal DNA )daha çok kayıp kişi vakalarında kullanılır.

[rwp-review id=”0″]