TL;DR — CRUD Cheat‑Sheet
-- SELECT (temel)
SELECT Id, Ad, Soyad FROM Kisiler WHERE Yas > 30 ORDER BY Ad;
-- INSERT (tek satır)
INSERT INTO Kisiler (Ad, Soyad, Yas) VALUES ('Ayse','Yılmaz',28);
-- UPDATE (güncelleme)
UPDATE Kisiler SET Yas = Yas + 1 WHERE Id = 5;
-- DELETE (silme)
DELETE FROM Kisiler WHERE Id = 10;
Bu kısa snippet’ler hızlı snippet olarak öne çıkar ve featured snippet hedefi için optimize edilmiştir.
SQL Temelleri: CRUD Komutları ve Hemen Kopyala‑Yapıştır Örnekler
Bu bölümde SQL komutları ile günlük ihtiyaçları karşılayacak pratik örnekler yer alır. Aşağıdaki SELECT örneği filtreleme, sıralama ve TOP/LIMIT kullanımını gösterir.
SELECT
SELECT TOP 10 Id, Ad, Soyad
FROM Kisiler
WHERE Sehir = 'İstanbul' AND Yas >= 25
ORDER BY Soyad ASC;
MySQL/PostgreSQL için TOP yerine LIMIT 10 kullanın.
INSERT
-- Tek satır
INSERT INTO Urunler (Adi, Fiyat, Stok) VALUES ('Mouse', 79.90, 50);
-- Çoklu satır
INSERT INTO Urunler (Adi, Fiyat, Stok) VALUES
('Klavye', 129.90, 30),
('Monitör', 899.00, 10);
UPDATE ve DELETE (güvenli kullanım)
BEGIN TRAN;
UPDATE Hesaplar SET Bakiye = Bakiye - 100 WHERE Id = 1;
UPDATE Hesaplar SET Bakiye = Bakiye + 100 WHERE Id = 2;
COMMIT; -- veya ROLLBACK;
-- DELETE örneği
DELETE FROM Oturumlar WHERE OlusturmaTarihi < DATEADD(MONTH,-6,GETDATE());
UPDATE/DELETE’te WHERE unutmak büyük veri kayıplarına yol açar; transaction kullanın.
JOIN Türleri ve Uygulamalı Örnekler (JOIN nedir)
JOIN’ler ilişkili tabloları birleştirir. Aşağıda temel örnekler ve kısa açıklamalar yer alır.
INNER JOIN
SELECT o.Id, k.Ad, o.Tutar
FROM Siparisler o
INNER JOIN Kisiler k ON o.KisiId = k.Id;
INNER JOIN yalnızca eşleşen kayıtları getirir. LEFT/RIGHT/FULL joinler eksik eşleşmeleri de gösterir; CROSS JOIN ise kartesyen çarpımı verir.
JOIN vs UNION
JOIN yatay ilişki; UNION ise aynı sütun yapısına sahip iki sonucu dikey birleştirir. UNION DISTINCT varsayılan, UNION ALL ise tüm tekrarları korur.
Transaction, ACID ve Hata Yönetimi
Transaction atomic, consistent, isolated, durable (ACID) özellikleri sağlar. Aşağıda T‑SQL örneği bir para transferini güvenli şekilde gösterir.
BEGIN TRAN;
UPDATE Hesaplar SET Bakiye = Bakiye - 500 WHERE Id = 100;
UPDATE Hesaplar SET Bakiye = Bakiye + 500 WHERE Id = 200;
IF @@ERROR = 0
COMMIT;
ELSE
ROLLBACK;
Deadlock durumunda sorguları yeniden denemek, uygun izolasyon seviyesi seçmek (READ COMMITTED genelde yeterli) ve indeksleri düzeltmek çözüm olur.
Index (Dizin) Temelleri ve Sorgu Performansı
İndeksler arama performansını artırır fakat yazma maliyeti getirir. Örnek:
CREATE NONCLUSTERED INDEX IX_Urunler_Adi ON Urunler(Adi);
DROP INDEX IX_Urunler_Adi ON Urunler;
Execution plan (yürütme planı) ile hangi index’in kullanıldığını kontrol edin; çok fazla index güncelleme maliyetini artırır.
Stored Procedure, Function ve Trigger — Kısa T‑SQL Örnekleri
-- Basit stored procedure
CREATE PROCEDURE dbo.GetKisi
@KisiId INT
AS
SELECT Id, Ad, Soyad FROM Kisiler WHERE Id = @KisiId;
GO
EXEC dbo.GetKisi @KisiId = 1;
-- Trigger örneği (audit)
CREATE TRIGGER trg_Insert_Urun
ON Urunler AFTER INSERT
AS
INSERT INTO UrunAudit(UrunId, Tarih) SELECT Id, GETDATE() FROM inserted;
Pratik Uygulama — SSMS (SQL Server Management Studio) ile Adım‑Adım Örnek
Yeni DB oluşturma, tablo ekleme, veri ekleme ve test işlemleri için SSMS kullanın. Daha detaylı kurulum rehberi için SQL nedir ve temel kavramlar sayfasına göz atın.
SSMS’de Query Designer, Execution Plan ve Results penceresini kullanarak adım adım test edin. İndirilebilir .sql snippet paketi sunun (playground için).
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
- SQL SELECT nasıl çalışır?
- SELECT belirtilen sütunları tabloda tarar, WHERE ile filtreler, ORDER BY ile sıralar; TOP/LIMIT ile kayıt sayısı kısıtlanır.
- JOIN ve UNION farkı nedir?
- JOIN tabloları yatay bağlar; UNION farklı sorgu sonuçlarını dikey birleştirir.
- Transaction geri alınmazsa ne olur?
- Veri tutarsızlığı ve kısmi güncellemeler ortaya çıkar; ACID ilkesine göre COMMIT/ROLLBACK kullanılmalıdır.
- Index ne zaman fayda sağlar?
- Sorgular sıkça aynı sütunlarda filtreleyip sıralıyorsa index fayda sağlar; çok fazla index yazma maliyetini artırır.
Sonuç ve İleri Okuma
Bu rehber, hem başlangıç hem orta seviye için pratik SQL örnekleri ve SSMS adımlarını içerir. Daha sonra sorgu optimizasyonu ve yedekleme konularına yönelin. İlave kaynak ve iç bağlantılar: SQL nedir ve temel kavramlar, SSMS kurulumu rehberi ve sorgu optimizasyonu makaleleri.
İndirilebilir SQL snippet paketi ile kopyala‑yapıştır deneyin ve yorumlarda hangi senaryoları görmek istediğinizi yazın.
